Beleidsnota Cultuur: leren in en door cultuur

Empowerment en participatie

De minister stelt in de inleiding van zijn brief dat hij vijf krachtlijnen centraal zet (zie ook het artikel: "Beleidsnota Gatz onder de loep"). Een van die vijf krachtlijnen betreft empowerment en levenslange en levensbrede participatie. Daarin staat een integrale visie op cultuureducatie voorop. In het hoofdstukje ‘Cultuureducatie’ van de omgevingsanalyse wordt al een tipje van de sluier opgelicht. De minister ziet “leren in (cultuur als doel) en leren door (cultuur als middel) cultuur” als “even relevant” en dus “verdienen ze gelijkmatige erkenning”. Dat ligt ook in de lijn van wat FOV hier destijds over schreef naar aanleiding van de publicatie van ‘Doorgroeien’ (zie vorige berichtgeving). Waar het in ‘Doorgroeien’ soms ontbrak aan politieke ambitie (en de bijbehorende middelen!), formuleert minister Gatz in zijn beleidsbrief toch enkele voornemens inzake (cultuur)educatie.

Dat tal van onze organisaties actief zijn op dit domein, blijkt ook uit de kersverse publicatie van de Ambrassade, getiteld “Vind je vuur voor Cultuur. ID-kits cultuureducatie in Vlaanderen”. Deze handige gids kan je raadplegen op hun website.

Leren door te participeren en participeren door te leren

Strategische doelstelling 6 in het bijzonder lijkt interessant. Die focust op “stimuleren en ondersteunen van ‘leren door te participeren’ en ‘participeren door te leren’ in een superdiverse samenleving". Leren en participeren ziet de minister als twee communicerende vaten.

Hij geeft ook gehoor aan onze oproep in Veerkracht om niet-formeel leren een volwaardige plaats te geven in de samenleving. Zo engageert hij zich er expliciet toe om te blijven inzetten op leren in niet-formele en informele context. De minister ziet nog teveel drempels voor bepaalde groepen in onze samenleving en wijst meteen op het belang van informele leerprocessen en minder institutionele culturele praktijken. Voorts wil hij aansturen op meer inclusief en duurzaam bereik van kansengroepen. Ook tijdens de voorstelling van zijn beleidsnota in de Commissie Cultuur van het Vlaams Parlement benadrukte de minister dit gisteren. Hier liggen ongetwijfeld kansen voor het sociaal-cultureel volwassenenwerk, aangezien maar liefst 40 % van deze organisaties expliciet met kansengroepen werkt.

Groeien en Doorgroeien

Wat zal er nu gebeuren met de nota ’Groeien in Cultuur’ en diens opvolger ’Doorgroeien in Cultuur’? Welnu, ze verdienen verdere uitvoering. Concreet stelt de minister zich tot doel een netwerk uit te bouwen dat het cultureel leren binnen zijn bevoegdheden kunsten, media, cultureel erfgoed, sociaal-cultureel werk en jeugd verbindt en waar nodig een brug slaat naar de sectoren sport, welzijn, onderwijs en werk.

Dit idee speelt in op het concept van “lerende leernetwerken” zoals we dat in Veerkracht ontwikkelden. “Het vormingslandschap is in volle beweging. Door lerende netwerken te faciliteren, kunnen intervisie- en uitwisselingstrajecten tussen diverse culturele organisaties, verenigingen en fora worden gestimuleerd. Participeren in een lerend netwerk bevordert ideeënbevruchting en innovatief denken. Het zorgt voor toegang tot expertise, voor snellere verspreiding van praktijkervaringen en een vlottere probleemoplossing”, aldus de beleidsnota.

Verknoping, afstemming en samenwerking

Voorts wil hij een betere afstemming van het huidige opleidings- en vormingsaanbod op de cultuureducatieve noden van het culturele veld. De dialoog daarover zou vergemakkelijkt moeten worden door beroepenstructuren, competentieprofielen en concrete samenwerkingsprojecten.

De minister zal ook toezien op de aansluiting van de cultuursectoren bij de Vlaamse Kwalificatiestructuur en het EVC-beleid. Over het Herkennen van competenties lezen we echter niets.

Hij ziet voorts een belangrijk aandachtspunt in geletterdheidsverhoging, o.a. door praktijkvoorbeelden van oefenkansen Nederlands te stimuleren. Ook hierin heeft onze sector inmiddels een behoorlijke expertise opgebouwd, denk maar aan de conversatietafels van de Vormingplus-centra.

Onderwijs kan nog meer dan nu een bevoorrechte partner worden en CANON Cultuurcel kan daarin een centrale rol spelen. Samenwerkingsmogelijkheden met spelers uit het DKO en cultuur worden geëxploreerd.

"Levenslang en levensbreed leren is voor vele Vlamingen nog steeds geen realiteit,en al helemaal geen evidentie", zo lezen we in de beleidsnota. De FOV hoopt dat de minister zijn plannen kan waarmaken en deze uitspraak dus over een aantal jaren niet meer opgaat.