Ondernemerschap, alternatieve financieringsvormen en professionalisering in de culturele sector stimuleren

De minister wil, aldus zijn beleidsnota, de weg vrijmaken voor een nieuwe, flexibele financieringsbenadering die een subsidiebeleid verbindt met haalbare, alternatieve financiering: “Met deze financieringsbenadering betracht ik een goede combinatie te maken tussen het continentaal model (met bijna exclusief subsidies) en het Angelsaksische model (waarbij de rol van de overheid miniem is en wordt overgenomen door de markt)”.

Hij beseft dat deze manier van werken niet leefbaar is voor elk werkdomein en omschrijft enkele uitzonderingen: “Ook wil ik subsidies niet in vraag stellen, maar deze blijven inzetten voor talentontwikkeling, innovatie, experimentele ruimte, participatie, doelgroepenbeleid en culturele initiatieven en organisaties die niet kunnen overleven in een marktmodel.”

Tijdens de presentatie van de beleidsnota in de Commissie Cultuur van het Vlaams Parlement, donderdag 6 november j.l., benadrukte minister Gatz dat het zoeken naar alternatieve financieringsvormen niet mag betekenen dat cultuur als een economische sector wordt gezien, of dat cultuur ondergeschikt moet worden gemaakt aan de economie.

Om de middelen uit de private markt naar cultuur te brengen wil hij vooral inzetten op fiscale stimuli (naar het voorbeeld van de tax shelter), crowdfunding en CultuurInvest. Daarnaast wordt onderzocht of alternatieve organisatievormen, zoals een coöperatieve vennootschap met sociaal oogmerk binnen cultuur, mogelijkheden kunnen bieden.

Minister Gatz lijkt in grote mate de piste van de alternatieve financiering naar voor te schuiven, maar expliciteerde in de cultuurcommissie dat dit geen “wondermiddel” is. Hierin zitten zeker ook kansen voor onze sector. Maar laten we niet vergeten dat het sociaal-cultureel volwassenenwerk al ruim inzet op alternatieve vormen van financiering.

Het sociaal-culureelwerk haalt jaarlijks bijna 22.000.000 euro uit de “crowd” als je het zo wil omschrijven. Honderdduizenden mensen weten zich betrokken bij een werking, een organisatie, een campagne; veelal door het betalen van lidgeld. Samen met schenkingen en legaten dragen deze vormen van alternatieve financiering bij tot bijna een vijfde van de inkomsten van het sociaal-cultureel volwassenenwerk. En dit is - in tegenstelling tot vele vormen van crowdfunding- niet eenmalig, maar duurzaam.

Het is goed dat de overheid nagaat waar er nog ruimte is op verbetering van het overheidsinstrumentarium en dat ze bepaalde vormen van alternatieve financiering wil vergemakkelijken. De organisaties in onze sector worden bijvoorbeeld al jaren gepest als ze fiscale attesten voor giften willen verlenen. Maar ook enige waakzaamheid is nodig, er is een eindigheid aan het aantal middelen dat kan vergaard worden uit de markt. Bovendien is de markt waarmee 40% van onze organisaties werkt een zeer kwetsbare (kansen-)groep.