Redenen tot pessimisme bij verenigingen

De Barometer van de Verenigingen van de Koning Boudewijnstichting (KBS) is aan zijn vijfde editie toe. Over een periode van vijf jaar geeft de Barometer een beeld van een verenigingssector in België die, sinds de financiële crisis van 2008, steeds meer onder druk is komen te staan. De Koning Boudewijnstichting geeft een brede interpretatie aan het verenigingsbegrip, wat dus verder gaat dan het sociaal-cultureel verenigingsleven.

De resultaten uit 2014 tonen aan dat de financiële situatie van de verenigingssector moeilijk is.

Enkele belangrijke tendensen:

• Grote en zeer grote organisaties worden nu ook zwaar geraakt terwijl voordien eerder de kleine organisaties getroffen werden: 39% van de zeer grote en 36% van de grote organisaties verwachten een achteruitgang van hun economische situatie;

• Een groot aantal organisaties verwacht dat de achteruitgang van de economische situatie van de sector ook de volgende 12 maanden voortzet (een stijging met 31% t.o.v. 2013). Gelijktijdig heeft 43% van de organisaties geen vertrouwen in de toekomst (tegenover 34% in 2013);

Het onderzoek toont aan dat talrijke organisaties budgettaire maatregelen moesten nemen. In de grote en zeer grote organisaties waren dat het afgelopen jaar ook maatregelen die betrekking hebben op het personeel. Eveneens is de prognose voor 2015 somber: nog nooit verwachtten zoveel organisaties een vermindering van hun subsidies als voor het nieuwe jaar en dat zowel voor de structurele subsidies (+35% t.o.v.2013) als voor de projectsubsidies (+25% t.o.v.2013).

Situatie in 2014

Overheidssubsidies blijven een belangrijke inkomstenbron van verenigingen: 60% doet er een beroep op. Gemiddeld zijn de subsidies goed voor 50% van de totale inkomsten, met verschillen volgens activiteiten en de grootte van de organisaties. De grote en zeer grote organisaties hebben meer overheidssteun dan de kleine organisaties. Bij verenigingen binnen het sociaal-cultureel volwassenenwerk bestaat gemiddeld 36% van de inkomsten uit subsidies.

Van alle financieringsbronnen ziet de sector vooral de overheidsfinanciering verminderen. Meer dan structurele financiering, verminderde de overheid de projectfinanciering voor verenigingen. In 2011 stelde 22% een vermindering vast. Dit aantal steeg naar 41% in 2014.

Gemiddeld dienden de verenigingen 5 subsidieaanvragen in tijdens de laatste 12 maanden. Daarvan werd één derde geweigerd.

Het onderzoek toont ook aan dat ze één vijfde van hun tijd besteden aan het zoeken naar en het rechtvaardigen van de subsidies. Alhoewel dit zeer tijdrovend is, hebben de organisaties principieel geen probleem met dat laatste en zien het als een opportuniteit om hun realisaties op het terrein te tonen.

De financiële beperkingen remmen de groei van ongeveer 66% van de verenigingen af.

Groot pessimisme voor 2015

Wat de toekomst betreft denkt ongeveer iets meer dan een kwart van de organisaties dat hun financieel-economische situatie nog zal verslechteren in 2015. Frappant is de vaststelling dat de grote en zeer grote organisaties pessimistischer zijn dan de kleine: respectievelijk 36% en 39% denken dat hun situatie zal verslechten terwijl dat de mening is van slechts 21% van de kleine organisaties.

• De daling van de projectfinanciering wordt door alle verenigingen verwacht, onafhankelijke van hun grootte of de taalgemeenschap waartoe ze behoren.
• Een daling van de structurele middelen wordt meer verwacht bij de heel grote (45%) en bij de verenigingen in Vlaanderen (40% tegenover 21% bij de Franstalige organisaties).

De verenigingen blijven besparen op hun werking. In 2014 werden de personeelsuitgaven bij één derde van de organisaties in Vlaanderen geblokkeerd of verminderd. In 2015 verwacht 15% van de grote en zeer grote organisaties in Vlaanderen dat ze personeel zullen moeten ontslaan en meer beroep zullen moeten doen op vrijwilligers.

Sociaal-cultureel werk het hardst getroffen

In het sociaal-cultureel volwassenenwerk zijn de cijfers nog triester. In onze sector verwacht 62% van de verenigingen het komende jaar te bezuinigen op personeel. De overgrote meerderheid van deze groep (84%) zal geen personeel aanwerven bij verloop, terwijl een derde (ook) overweegt personeel te ontslaan.

Ook uit de rsz-cijfers die de werkgeversfederatie Sociare analyseerde blijkt dat het sociaal-cultureel volwassenenwerk sterk getroffen wordt. Voor het eerst in jaren daalde in 2014 de werkgelegenheid in de totale socioculturele sector met bijna 2 procent. Maar het sociaal-cultureel volwassenenwerk ziet al sinds 2009 ruim 4 procent van de jobs verdwijnen.

Bron: www.sociare.be/

Het volledige rapport ’Barometer van het verenigingsleven’ van de Koning Boudewijnstichting kan je nalezen op hun website.