Het Burgerkabinet rolt over de tongen in het parlement

Op 11 maart kwam het Vlaams Parlement bijeen voor een plenaire vergadering. Marius Meremans (N-VA) richtte het woord tot de minister van Cultuur Sven Gatz over het op te richten Burgerkabinet. De heer Meremans leek met name verrast te zijn omwille van de afwezigheid van dit plan in het regeerakkoord en de beleidsnota.

"Minister, het Burgerkabinet: wie zijn ze? Wat doen ze? Zondagnamiddag was ik volop cultuur aan het consumeren en ook aan het participeren, toen er plots een bericht uit de lucht kwam vallen dat u een Burgerkabinet zou oprichten. Ik was een beetje verrast, en ik niet alleen, omdat het niet was vermeld in het regeerakkoord en in de beleidsnota.

Minister, u zegt dat het Burgerkabinet complementair zal zijn aan het Cultuurforum, de jaarlijkse afspraak met het middenveld. Lokaal staat de burger dichter bij het beleid. Maar u had het over een Vlaamse materie. Ik had toch gemengde gevoelens bij dit initiatief en ik heb u dat ook al laten weten."

Verdeeld positief

Het initiatief tot het organiseren van een Burgerkabinet zorgde ook bij andere parlementsleden voor gefronste wenkbrauwen en de reacties waren gemengd. Iedereen juicht participatie toe, maar men vraagt zich af hoe dit initiatief zich verhoudt ten opzichte van het middenveld en het Cultuurforum? En wat zullen de thema’s zijn waarover het Burgerkabinet zich zal buigen?

Lionel Bajart (Open Vld): "Mijnheer Meremans, ik wil mij graag aansluiten bij uw vraag, omdat ik dergelijke nieuwe bijkomende vormen van betrokkenheid toejuich. Tegelijkertijd vind ik het belangrijk dat het Burgerkabinet enkel over cultuurparticipatie zal gaan – of zo versta ik het althans – en dat de bijdrage van het panel niet zal gaan over subsidiekwesties of budgettaire kwesties."

Mevrouw Yamila Idrissi (sp.a): "De sp.a juicht elk initiatief toe dat de betrokkenheid en het draagvlak voor cultuur binnen de samenleving kan vergroten. [...] Wij hebben ook vragen rond de finaliteit en betrokkenheid van het middenveld. Daarom zijn we positief, maar niet té positief. We hebben namelijk nog heel wat vragen. Minister, u hebt zelf het mes gezet in het cultuurbudget. 4 tot 7 procent werd er afgehouden. U hebt toen zelf gesproken over alternatieve financiering. Ik hoop dat u met dit project geen overheidsgeld zult opsnoepen, maar dat u naar alternatieven zult zoeken. Welke financiering zult u hiervoor gebruiken?"

Mevrouw Caroline Bastiaens (CD&V): "Op dit moment is er al heel wat expertise over cultuurparticipatie. Die expertise zit bij het middenveld, heel veel verenigingen en organisaties die initiatieven nemen. Hoe ziet u de verhouding tussen het middenveld, die verenigingen en het Burgerkabinet zoals u het hebt aangekondigd?"

Naïef de democratie verbreden?

De cultuurminister gaf in zijn repliek aan al heel zijn loopbaan te zoeken naar methodes om de democratie te verbeteren en pleitte daarom voor meer burgerparticipatie. Het Burgerkabinet zal volgens hem een toevoeging zijn aan de bestaande inspraak- en participatieprocessen waar al verscheidene actoren, waaronder het middenveld, bij betrokken zijn. “Het zal dus niet in de plaats treden en het zal ook de besluitvorming niet vertragen, maar het zou de democratie moeten verrijken, verdiepen en versterken,” zo concludeerde minister Gatz.

Daarnaast kondigde de minister aan dat een extern bureau de 150 burgers zal selecteren. "De representativiteit is belangrijk. Het mogen geen 150 mensen zijn die al dermate betrokken zijn dat ze eigenlijk met het middenveld samenvallen," aldus de minister.

Het onderwerp van het burgerkabinet zal zich in eerste instantie beperken tot cultuurparticipatie. De middelen voor het vormgeven van het burgerkabinet zullen komen van de apparaatskredieten. "De gemiddelde kost voor een Cultuurforum in de vorige legislatuur lag tussen 30.000 en 70.000 euro. We zullen ons binnen deze redelijke budgetten begeven voor dit Burgerkabinet."

En wat betreft het parallellisme met het middenveld: "het is niet omdat men meer expert is dat een stem in de democratie daardoor zwaarder weegt. Dat zou ons terugvoeren naar systemen uit de negentiende eeuw, niemand hier wil dat. Natuurlijk hebben wij experten nodig in het middenveld om ons slimmer te maken, om ons goede ideeën te geven en dergelijke meer, maar de techniek van een Burgerkabinet dient juist om de democratie te verbreden. Misschien ben ik daarin naïef. So be it,” aldus minister Gatz.

Over het Burgerkabinet

De Vlaams minister van Cultuur lanceerde het initiatief van het Burgerkabinet om burgers te betrekken bij zijn cultuurbeleid. Het Burgerkabinet is een dialoog, een gesprek tussen burgers en heeft als doel een aantal ideeën, gedachten of doelstellingen van burgers met betrekking tot cultuur te sprokkelen en in verband te brengen met het beleid. Iedereen is welkom om mee te discussiëren, te debatteren en tot een consensus te komen over een bepaald onderwerp.

De resultaten kunnen later ook tot stof dienen in debatten in het parlement, in de media of politieke initiatieven van de minister, zoals zijn beleidsbrieven. Dit eerste grote Burgerkabinet zal peilen naar gemeenschappelijke ideeën en suggesties van de burger over het onderwerp ‘cultuurparticipatie’. Waarom nemen mensen deel aan culturele activiteiten of waarom juist niet? Op welke manier kunnen we meer mensen aan cultuur laten doen? Hoe kunnen cultuurhuizen beter inspelen op de behoeften en noden van de bevolking? Of hoe breng je cultuur bij de mensen in plaats van de mensen bij de cultuur?

Heikel thema

Het Burgerkabinet weekt heel wat reacties los. De Cultuurcommissie van het Vlaams parlement buigt zich hier op 26 maart verder over. Het zal belangrijk zijn dat minister Gatz de juiste toon vindt om het samenspel tussen inspraak, participatie, politiek debat en overleg op muziek te zetten én te houden. We stellen vast dat ook heel wat gemeenten experimenteren met diverse vormen van inspraak en participatie bij het cultuurbeleid.

Interessant is dat blijkt dat de meerwaarde het grootst is in die gemeenten die er in slagen om een goede verbinding te maken tussen de duurzame participatie (via bv adviesraden), de eerder eenmalige initiatieven en het politiek debat. Een betrokkenheid van de diverse “insprekers” op elkaar voorkomt dan ook heilloze representativiteitsvragen of aanwakkeren van vormen van concurrentie.

Wie meer wil weten en op de hoogte wil blijven, kan alvast op deze website terecht: https://cjsm.be/cultuur/themas/overkoepelende-themas/burgerkabinet