Hello Europe… ‘sociaal-cultureel werk’: zero points!

Website en enquête

Onder de noemer "Crowdfunding voor de culturele en creatieve sectoren: een kickstart voor de culturele economie” ontwikkelt Idea Consult een aantal initiatieven. Zo werd de website crowdfunding4culture.eu ontwikkeld, die een informatiehub wil worden voor iedereen die geïnteresseerd is in crowdfunding, de verschillende modellen en platformen, ervaringen van anderen met crowdfunding, tips en tricks over de organisatie van een goede crowdfundingcampagne en ga zo maar door. Een grootschalige enquête in heel Europa polst naar meningen en ervaringen bij culturele en creatieve professionals m.b.t. crowdfunding.

We vinden het positief dat dieper wordt ingezoomd op crowdfunding en de ervaringen hiermee in de cultuursector. Bij een poging om de enquête in te vullen kwamen we echter tot de vaststelling dat het sociaal-cultureel werk totaal niet aan bod komt in deze enquête. Bij een eerste vraag die polst naar de deelsector binnen cultuur waarbinnen de organisatie actief is kunnen sociaal-culturele organisaties enkel ‘None of the above’ invullen... om vervolgens van verdere deelname te worden uitgesloten.

Onbekend is alweer onbemind

Voor de zoveelste keer mag de sociaal-culturele sector ervaren dat ze ongekend is bij Europa. Een gemiste kans ook voor het onderzoek, dat op deze wijze een deel ervaringen mist en dus ook geen resultaten voor ‘de’ cultuursector zal kunnen presenteren. Het onderzoek gevoerd door Idea Consult wordt gefinancierd door Europa en moet dus ook voldoen aan de krijtlijnen bepaald door de Europese Commissie.

Kort door de bocht kunnen we stellen dat Europa een nogal enge definitie hanteert van cultuur en vooral inzoomt op de economische meerwaarde ervan. Sociaal-culturele organisaties komen daarmee weer terecht in ‘no man’s land’ . Het zijn geen overheidsdiensten, geen ondernemingen en blijkbaar ook geen culturele spelers! Nochtans kunnen we op de vraag “Are you a cultural and creative professional active in Europe?”, waarmee de website opent, volmondig ‘ja’ antwoorden. Als we dan moeten vaststellen dat een grootschalig Europees onderzoek in de cultuursector, opgezet door een Vlaams bedrijf, een belangrijke deelsector binnen Cultuur over het hoofd ziet, zijn we teleurgesteld.

Het verdedigen waard

Als we inzoomen op wat Europa vertelt over Cultuur, lezen we o.a. volgende stellingen: “The Union shall contribute to the flowering of the cultures of the Member States, while respecting their national and regional diversity…” (Treaty on the Functioning of the European Union (TFEU art 167)) of “Fostering the contribution of culture to social inclusion” (Work Plan for Culture 2015-2018 ). Daarenboven hebben lidstaten ook een zekere vrijheid om zelf te bepalen wat zij al dan niet onder de noemer Cultuur plaatsen.

Vanuit de sociaal-culturele sector hebben we een aantal problemen recentelijk nog eens aangekaart bij de beleidsinstanties Cultuur in Vlaanderen. Tijdens een bespreking van het Witboek aanvullende financiering in de Commissie Cultuur vroeg men de drempels i.v.m. crowdfunding aan te pakken. Tevens drong men er op aan om de sociaal-culturele sector mee te nemen op een Europees niveau. Minister Gatz reageerde hier positief op: “De plaats van het sociaal-cultureel werk in een Europees perspectief, een Europa waar men jammer genoeg alleen maar burgers, ondernemingen en overheden kent, maar geen civil society, vind ik een groot probleem. We zullen kijken hoe wij rechtstreeks Europees en anderzijds met onze EU-parlementsleden, daar minstens de mentale ruimte in het Europees debat voor kunnen creëren. Ik geloof in de civil society die trouwens een raakpunt is tussen verenigingen en burgers, waar we niet de gelijkschakeling met ondernemingen kunnen aanvaarden. Dat wordt nog een interessante strijd de komende jaren en wellicht zelfs langer.”

Laat ons hopen dat die ‘strijd’ niet geruisloos van het todo-lijstje van onze minister van Cultuur verdwijnt. Sociaal-culturele organisaties maken wel degelijk deel uit van ons ‘rijk cultureel landschap’ en zijn het verdedigen waard, ook op Europees niveau.