Subsidies voor sociaal-cultureel werk ‘staatssteunproof’

Staatssteun, hoe zit dat?

Als Vlaanderen (België) subsidies geeft, moet zij deze ‘staatssteun’ laten goedkeuren door Europa. Europa kent immers een staatssteunregeling. Die voorziet weliswaar in uitzonderingen, maar het is niet erg duidelijk of het sociaal-cultureel werk daar nu aanspraak op kan maken. Om problemen achteraf te vermijden en een hoop papierwerk te besparen kan een Europese lidstaat voor een aantal sectoren een Algemene Groepsvrijstellingsverordening indienen. Als Europa deze groepsuitzondering goedkeurt, zijn subsidies aan de betreffende sectoren zogenaamd ’staatssteunproof’. Een afzonderlijke aanmelding is dan niet meer nodig.

Nood aan een uitzondering voor decreet SCVW

Ondertussen leert de ervaring ons dat de Europese staatssteunregeling verenigingen soms in een benarde situatie brengt. FOV toont zich hierover bezorgd en vraagt de Vlaamse overheid of het nieuwe decreet sociaal-cultureel volwassenenwerk rekening houdt met de Europese staatssteunregeling en de algemene groepsvrijstellingsverordening.

Het departement CJSM volgt deze aangelegenheid op. Het leverde dan ook de nodige input bij de publieke consultatie die Europa lanceerde in mei 2016. Zo stelde de Vlaamse overheid o.a. voor om eveneens een uitzondering te voorzien op de staatssteunregels voor ‘circusorganisaties, amateurkunstenorganisaties en organisaties uit het sociaal-culturele veld’.

Nieuws uit Europa

In mei 2016 kwam de Europese Commissie met een Mededeling betreffende het begrip ‘staatssteun’ (in de zin van artikel 107, lid 1, van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie). Deze mededeling versoepelt voor cultuur de interpretatie van staatssteun. Onder rubriek 2.6 lezen we in het luik ‘Cultuur en instandhouding van erfgoed, met inbegrip van natuurbehoud’, het volgende:

"Gezien hun bijzondere karakter kunnen bepaalde activiteiten, op het gebied van cultuur en instandhouding van cultureel en natuurlijk erfgoed, op niet-commerciële wijze worden georganiseerd en dus niet-economisch van aard zijn. Overheidsfinanciering van die activiteiten vormt dan ook mogelijk geen staatssteun. De Commissie is van mening dat overheidsfinanciering van een activiteit op het gebied van cultuur of instandhouding van erfgoed die kosteloos toegankelijk is voor het brede publiek, een zuiver maatschappelijke en culturele doelstelling dient die niet-economisch van aard is. Evenzo doet het feit dat bezoekers van een culturele instelling of deelnemers aan een activiteit op het gebied van cultuur of instandhouding van erfgoed, met inbegrip van natuurbehoud, die openstaat voor het brede publiek, een financiële bijdrage moeten leveren die slechts een fractie van de reële kosten dekt, niet af aan het niet-economische karakter van die activiteit, omdat die bijdrage niet kan worden beschouwd als een echte vergoeding voor de geleverde dienst.”

Het departement CJSM oordeelde dat, op basis van deze nieuwe Europese mededeling, het nieuwe erfgoeddecreet en het decreet sociaal-cultureel volwassenenwerk niet meer onder de staatssteunregels vallen. Het is dan ook niet nodig om de Algemene Groepsvrijstelling te vermelden.

Kortom, het decreet sociaal-cultureel volwassenenwerk is ‘staatsteunproof’ en subsidies aan sociaal-culturele organisaties worden niet als staatssteun beschouwd.

Conclusie: Vlaanderen kan dus met een gerust hart de sociaal-culturele sector ondersteunen.