Vlaamse Regering keurt decreet sociaal-cultureel werk goed (bis)

Het ei raakt uitgebroed

Elf maanden geleden, op 15 april 2016, trok Vlaams cultuurminister Sven Gatz voor de eerste keer naar de Vlaamse Regering over het decreet sociaal-cultureel volwassenenwerk. Met zijn conceptnota (zie eerdere berichtgeving) legde hij de basis voor het uitschrijven van het decreet. Op 1 september 2016 lag er een eerste versie van het decreet op tafel, een versie die sindsdien op heel wat vlakken aangepast en verfijnd werd. Op 23 december 2016 keurde de Vlaamse Regering de eerste versie goed (zie eerdere berichtgeving). Na de recente tweede goedkeuring op 17 maart 2017 heeft de Raad van State 30 dagen om een advies uit te brengen. Dan zal de regering er zich een derde keer over buigen en ligt het werk vervolgens bij het parlement.

Plots versnelling hoger

Het was even schrikken toen bleek dat vrijdag het decreet op de regeringstafel zou komen. Met het kabinet was immers afgesproken dat wij nog over een aantal punten zouden nadenken en voorstellen zouden formuleren, zodat het decreet deze of volgende week naar de regering kon gaan. De tempoversnelling zou, naar verluidt, alles te maken hebben met de timing: het is belangrijk dat het decreet voor het zomerreces door het parlement kan worden goedgekeurd, anders komt de start in 2018 in het gedrang. Het overleg over de niet uitgeklaarde kwesties loopt inmiddels wel nog door.

Verfijnd en vervolledigd

De versie die vrijdag werd goedgekeurd kent heel wat verfijningen en een aantal wijzigingen. Deze zijn enerzijds het gevolg van het overleg met de FOV, maar bijvoorbeeld ook van het advies van de SARC. Anderzijds werd een aantal onvolkomenheden in de eerste versie verbeterd. Wat ons hier onder meer opvalt, was dat er tijdens het overleg een akkoord was om de passage rond de subsidies van de Vormingplussen met meer helderheid en rechtszekerheid te omschrijven, maar dat dit in de finale tekst niet is gebeurd. Een vergetelheid?

In deze versie van het voorontwerp zijn ook een aantal artikels toegevoegd die de overgang van het huidige naar het nieuwe decreet beter willen regelen. Dit is ontzettend belangrijk, al was het maar omdat heel deze omschakeling in 2018 van start gaat om de nieuwe beleidsperiode 2021-2026 op kruissnelheid te kunnen ingaan. Hier zullen nog aanpassingen aan moeten gebeuren om niet te botsen met letter en geest van het huidige decreet. Het engagement is er om hierover met de FOV verder te overleggen.

Focus op drie kwesties

In februari stuurden de 135 lidorganisaties van de FOV een gezamenlijke brief aan minister Gatz om vooral op drie belangrijke pijnpunten te wijzen (zie eerdere berichtgeving). We overlopen de stand van zaken van deze drie kwesties.

• Kleine organisaties kunnen sneller stijgen
  Zo brachten we aan dat het decreet een rem zet op de mogelijke doorgroei van kleine organisaties. “De mogelijkheid om met maximum 25 % te stijgen, betekent concreet dat een organisatie die vandaag 150.000 euro krijgt (en zo zijn er heel wat), bij een superpositieve evaluatie én beoordeling niet meer dan 37.500 euro kan bij krijgen. Dat is zelfs niet genoeg om bijkomend een voltijds personeelslid in te zetten”, zo stipten we aan. Minister Gatz en vervolgens de regering hadden hier oren naar: voortaan zullen kleinere organisaties vanuit een positief advies een grotere groei kunnen kennen. Een goede zaak dus.

• De willekeur is ingeperkt
  De FOV vond het belangrijk dat in het decreet voldoende “checks and balances” zouden worden geschreven, die ervoor zorgen dat de uiteindelijke beslissing gebaseerd is op correcte feiten en aannames en ermee in verhouding is. Deze redenering werd plots doorbroken door het invoegen van vier “elementaire beoordelingselementen”. Een organisatie die onvoldoende scoort op één van deze vier, zou naar de exit begeleid worden. We vonden dat dit de deur voor willekeur te ver openzette, mede omdat zeker één van die vier elementaire beoordelingselementen (het zakelijke) voor véél interpretaties en meningsverschillen vatbaar is. Na heel wat gesprek en tussenvoorstellen, is dit nu beter omschreven en afgebakend in het decreet en de memorie van toelichting.

• Goede werkingen kunnen nog altijd van vandaag op morgen worden geschrapt
  Rond een andere kwestie toonden de minister en de regering geen luisterend oor. In het decreet staat dat organisaties twee keer beoordeeld worden: één keer een evaluatie op basis van hun reële werking, halverwege de beleidsperiode (= visitatie) en één keer op basis van hun ambities voor de toekomst (= beoordeling subsidieaanvraag). We blijven het essentieel vinden dat een organisatie die een positieve evaluatie (al dan niet met aanbevelingen) kreeg, er zeker van moet zijn dat er bij de beoordeling van het plan niets grondig mis kan lopen. “Een organisatie die (na herkansing) nog niet goed werkt, mag eruit. Fair enough. Maar op basis van een plan schrap je geen goede werking van vandaag op morgen, gedragen en gestuwd door pakken engagement, massa’s vrijwilligers. Zolang die mogelijkheid nog is voorzien, creëert het decreet bij te veel organisaties, medewerkers en vrijwilligers te veel onrust. En dat is nergens voor nodig”, zo schreven we. We onderstreepten die boodschap met een filmpje (zie eerdere berichtgeving). Hier ging de regering niet fundamenteel op in (enkele tekstuele nuances buiten beschouwing gelaten), ook niet op de tussenvoorstellen die we deden. Dit blijft op veel onbegrip stuiten.

In de nieuwe tekst van het decreet dook echter ook plots een vierde kwestie op: het inperken van het repliekrecht voor organisaties. Daar gaan we in een ander artikel dieper op in.

Wie de nieuwe tekst van het decreet en de memorie van toelichting wil nalezen, vindt de teksten in de rechterkolom.