De nieuwe vrijwilligerswet in een notendop

3Vormvrije informatieplicht3 Vanaf [*1 augustus 2006*] moeten organisaties vóór de aanvang van een vrijwilligersactiviteit hun vrijwilligers informeren over tenminste 5 kernelementen. Dit zijn:

• 1. de sociale doelstelling en het juridisch statuut van de organisatie
• 2. het verzekeringscontract m.b.t. de burgerlijke aansprakelijkheid
• 3. eventuele bijkomende verzekeringen
• 4. het al dan niet uitbetalen van vergoedingen
• 5. de geheimhoudingsplicht van de vrijwilliger

De nieuwe wet bepaalt dat organisaties zelf beslissen via welke kanalen (website, een ledenblad, uithanging, overhandiging...) ze hun vrijwilligers inlichten. De bewijslast ligt bij de organisatie. Deze moet kunnen aantonen dat elke vrijwilliger op de hoogte is of kan zijn van bovenstaande bepalingen.

3Uitkeringsgerechtigden3 Uitkeringsgerechtigden en bruggepensioneerden kunnen vanaf [*1 augustus 2006*] op een meer soepele manier aan vrijwilligerswerk doen.
De vereenvoudigde procedure bepaalt dat vrijwilligers 14 dagen vóór de aanvang van de vrijwilligersactiviteit een aangifte doen bij de RVA. Zij moeten niet meer wachten op de toelating van de RVA. De directeur van de RVA kan wel verbieden of beperken.
Voor andere uitkeringsgerechtigden blijft de huidige regeling bestaan.

3Aansprakelijkheid3 De wetswijziging geeft de vrijwilliger opnieuw de principiële immuniteit. Deze immuniteit is enkel voorzien voor vrijwilligers die werken voor een gestructureerde organisatie. De wetgever onderscheidt volgende 3 typen:

• 1. rechtspersonen
• 2. feitelijke verenigingen die personeel tewerkstellen
• 3. feitelijke verenigingen die op grond van hun specifieke verbondenheid met één van de twee vorige types organisaties beschouwd kunnen worden als een afdeling daarvan.
  

Vanaf [*1 januari 2007*] zijn deze gestructureerde organisaties burgerrechtelijk aansprakelijk voor de schade die de vrijwilliger berokkent aan een derde bij het verrichten van vrijwilligerswerk. Voor schade ten gevolge van bedrog, een zware fout of een herhaaldelijke lichte fout blijft de vrijwilliger zelf aansprakelijk.
Andere feitelijke verenigingen of niet-gestructureerde organisaties (buurtcomités, ...) blijven onder de bestaande regeling (van gemeen recht) vallen. Hun vrijwilligers zijn zelf aansprakelijk in geval zij schade veroorzaken.

3Verzekeringsplicht3 Voor de gestructureerde organisaties geldt vanaf [*1 januari 2007*] een verzekeringsplicht. Zij moeten een verzekering burgerlijke aansprakelijkheid afsluiten. De aansprakelijkheid en verzekeringsplicht liggen bij de (koepel)organisatie.
Niet-gestructureerde verenigingen zijn niet onderworpen aan de verzekeringsplicht. Zij krijgen wel de raad zich aan te sluiten bij een collectieve polis, die de aansprakelijkheid van de vrijwilligers dekt. De concretisering van die collectieve polis, een initiatief van de federale overheid, verwachten we de volgende maanden.

3Kwartaalgrens3 In de oorspronkelijke wettekst was voor de uitgekeerde vergoedingen een dag-, kwartaal- en jaargrens bepaald. In de wetswijziging is de schrapping van de kwartaalgrens opgenomen. Dit geeft opnieuw meer mogelijkheden voor bepaalde activiteiten. Een in de tijd beperkt en geconcentreerd engagement, zoals bij de speelpleinwerking, wordt daardoor beter mogelijk voor vrijwilligers en de speelpleinwerkingen.

3Onduidelijkheden3 Er werd oorspronkelijk geijverd om het verschil tussen werknemers en vrijwilligers in de wet duidelijk te maken. De bepaling rond de toepassing van de arbeidswetgeving is uit de uiteindelijke tekst geschrapt, maar de uitsluiting ervan is niet expliciet opgenomen. Er is met andere woorden geen definitief uitsluitsel over de toepassing van het arbeidsrecht.
Het is ook wachten op een uitvoeringsbesluit dat vrijwilligerswerk voor personen van buitenlandse origine regelt.

3Wachten op uitvoeringsbesluiten3 Nog deze maand (juni 2006) wordt in het Staatsblad de publicatie van verschillende uitvoeringsbesluiten verwacht. Deze treden eveneens op 1 augustus 2006 in werking.
Het uitvoeringsbesluit over de minimumgarantievoorwaarden in de verzekering wordt in de volgende maanden uitgewerkt.

3FOV informeert haar lidorganisaties3 Nog deze maand zal de FOV, als belangenorganisatie in het sociaal-cultureel volwassenenwerk, haar lidorganisaties informeren over de nieuwe wet. De Federatie werkt momenteel aan een beknopte "bijsluiter" bij de wet. Deze moet aan de organisaties duidelijk maken hoe zij zich aan de wet moeten conformeren en waar ze alle informatie over de wet kunnen vinden.

Bronnen:

• Sociare. Dossier Het nieuwe statuut voor vrijwilligers
• Vlaams Steunpunt Vrijwilligerswerk. Wet betreffende de rechten van de vrijwilliger (juni 2006)

[(Wie de tekst van de wetswijziging en het verslag van de Commissie Sociale Zaken wil consulteren, kan terecht in de rechterkolom.)]