Ouderen en Cultuurparticipatie: parlementaire hoorzitting en studiedag

Onderzoek

Recent organiseerden onderzoekers verbonden aan de Vakgroep Educatiewetenschappen van de Vrije Universiteit Brussel en aan de Hogeschool Gent een grootschalig behoefteonderzoek over cultuurparticipatie bij ouderen. De resultaten van het onderzoek verschenen in de publicatie ‘Klaar? Actie! Over ouderen en cultuurparticipatie’. Je vindt meer info over het boek op deze link.

De Commissie Cultuur van het Vlaams Parlement organiseerde een hoorzitting over de studie. Tijdens de hoorzitting en de bespreking achteraf vielen een aantal opvallende uitspraken te noteren.

Creativiteit

Om het culturele aanbod in de nabijheid van ouderen te brengen volstaat het volgens de onderzoekers niet hun mobiliteit te verbeteren. Het culturele aanbod moet volgens hen in de nabijheid van ouderen gebracht worden. Bestaande infrastructuur als scholen en rusthuizen kunnen daarvoor benut worden. Professor Verté verwacht daarvoor creativiteit op lokaal niveau, maar “dat ontbreekt momenteel”.

Verkokering en winterslaap?

Volgens Lieven Dehandschutter (N-VA) is het, om de aanbevelingen te realiseren, nodig op lokaal vlak af te stappen van “de verkokering en van de verticale organisatiestructuur, zoals de cultuurraad die naast de seniorenraad bestaat, zonder of met weinig dwarsverbindingen.“

Professor Verté antwoordt hierop dat “de raden vooral niet doen wat ze moeten doen en vooral wel wat ze niet moeten doen.” In de cultuurraden zitten veel ouderen, maar de raden participeren volgens de professor vooral passief en weinig actief. Lokale raden moeten zich volgens hem niet bezighouden met het organiseren van activiteiten maar vooral met het samenbrengen van lokale actoren. Het doel moet zijn het beleid te adviseren en de lokale actoren, onder meer de ouderen, te stimuleren. Verté ziet hierin een belangrijke rol weggelegd voor het sociaal-culturele verenigingsleven. Dat verenigingsleven moet mensen rekruteren en warm maken voor een actieve rol in het lokale cultuurbeleid. Maar: “Op dat vlak is het socioculturele veld momenteel in een winterslaap. Er is een ongelofelijk rekruteringspotentieel maar de organisaties rekruteren niet.”

Hoofdrol voor het sociaal-cultureel volwassenenwerk

In de nabespreking van de hoorzitting bevestigde minister Schauvliege de belangrijke rol van het sociaal-cultureel volwassenenwerk en de amateurkunsten om ouderen te bereiken. “In de jaren negentig werd over de ontmoetingsfunctie van de sociaal-culturele verenigingen nogal smalend gesproken en hun subsidiëring werd meer dan eens in vraag gesteld. Ik ben blij dat deze fase voorbij is. Nu stellen we vast dat dezelfde verenigingen een belangrijke brugfunctie vervullen naar cultuurparticipatie”. Daarenboven vermeldt ze de Vormingplussen met stip: “Dertien regionale volkshogescholen – laten we die ook niet vergeten - zorgen voor een gespreid vormingsaanbod binnen hun regio’s”.

De minister legt ook een link met het Participatiedecreet. Bij de evaluatie van dat decreet zal bijzondere aandacht gaan naar de participatie van ouderen in de projecten ‘Kansengroepen’ 2008, 2009 en 2010.

De minister reageerde ook op de stelling van professor Verté dat de sociaal-culturele volwassenensector in een winterslaap zit. “Professor Verté had het eigenlijk over de winterslaap van het sociaal-cultureel volwassenenwerk dat te weinig doet om bepaalde doelgroepen, zoals senioren of kansarmen, te bereiken. Zijn suggestie is om daar meer aandacht aan te schenken. Ik denk dat de interesse vanuit het sociaal-cultureel verenigingsleven er is en dat er heel wat initiatieven bestaan. We moeten eens kijken of men voldoende is voorbereid op de grote golf van senioren die eraan komt en dat men daarop inspeelt. Dat gebeurt nu al. Dat zal de uitdaging zijn voor de toekomst.”

Johan Verstreken (CD&V) had aandacht voor betaalbare infrastructuur voor het verenigingsleven. In centrumsteden haalt volgens hem de commercie de bovenhand en kunnen kleine sociaal-culturele verenigingen niet meer aan betaalbare prijzen ergens binnen.

Meer weten?: UPV-studiedag op 12 mei

Op woensdag 12 mei organiseert de sociaal-culturele vormingsinstelling Uitstraling Permanente Vorming (UPV) een studiedag voor de sector en vrijwilligers over ouderen en cultuurparticipatie. De studiedag vindt plaats in de namiddag op de VUB-campus in Elsene.