Groenboek wordt witboek: implicaties voor het SCVW

Het witboek

Het witboek bevat de krijtlijnen voor een grote bestuurlijke hervorming die de bevoegdheden van de lokale besturen sterk uitbreidt.

In het groenboek werd nog een strakke aflijning beoogd tussen ‘grondgebonden’ en ‘persoonsgebonden’ materies. De persoonsgebonden materies, waaronder cultuur, zouden in principe niet meer door de provincies kunnen worden opgenomen. Dit uitgangspunt is in het witboek grotendeels verlaten (zie vorige berichtgeving).

De Vlaamse overheid stuurt de lokale besturen aan door middel van beleidsprioriteiten. Op sommige van deze prioriteiten zullen gemeenten verplicht moeten inzetten. Bij andere prioriteiten kiest het lokale bestuur zelf om er al dan niet aan mee te werken.

Gevolgen voor het sociaal-cultureel volwassenenwerk

"De subsidiëring van landelijke organisaties sociaal-cultureel volwassenenwerk gebeurt op één niveau (Vlaamse overheid) in plaats van op twee niveaus (Vlaamse overheid en provincies)" zo staat te lezen in het witboek van de Vlaamse regering. Dit betekent dat de provincies zich terugtrekken uit de structurele ondersteuning van landelijke organisaties voor sociaal-cultureel volwassenenwerk.

Volgens het witboek zal dit een aanzienlijke planlastvermindering opleveren voor de betrokken organisaties. Zij zullen maar één dossier moeten doorsturen naar één overheid. Omdat op Vlaams niveau net een nieuwe beleidsperiode is gestart, voorziet het witboek in overgangsperiodes.

Provincies zullen wél nog projectmatig kunnen ondersteunen wanneer organisaties bijvoorbeeld een gebiedsgericht project of een project naar een bijzondere doelgroep opzetten.

En de verdeling van de middelen?

Het witboek stelt dat een verschuiving van de taken ook gepaard moet gaan met een verschuiving van de middelen. "Dit is essentieel om te vermijden dat bepaalde sectoren of organisaties omwille van een bestuurlijke wijziging minder middelen zouden ontvangen. De interne staatshervorming is immers geen besparingsoperatie." De overheid wil deze operatie in eerste instantie financieren met middelen uit het provinciefonds. Indien dit niet volstaat, zullen de provinciale opcentiemen op de onroerende voorheffing naar verhouding worden afgetopt

Participatie

Het witboek dringt erop aan dat lokale besturen aandacht schenken aan participatie. Concrete richtlijnen geeft het witboek echter niet. "Deze participatie moet ook niet enkel sectoraal worden opgevat, maar kan generiek (i.f.v. het strategisch meerjarenplan) of op projectmatige basis (bv. heraanleg van het openbaar domein)".

In het decreet planlastvermindering, dat ook door de Vlaamse regering werd goedgekeurd, lezen we over participatie het volgende: " Bovendien kan de Vlaamse overheid in sectorale regelgeving opleggen dat de lokale besturen aantonen dat ze lokale stakeholders hebben betrokken bij de opmaak van de bewuste onderdelen van de strategisch meerjarenplanning én kan ze opleggen dat de lokale besturen voorzien in een bepaalde mate van co-financiering (artikel 6) ." De Vlaamse regering ging niet in op de vraag van de SARC (Strategische AdviesRaad Cultuur) om lokale adviesraden in het decreet te verankeren. Het wordt aan de decreetgever in de sectorale decreten overgelaten of, en hoe, inspraak nodig is.

Raad van State

Het ontwerp van het decreet planlastvermindering ging in op een aantal aspecten van het advies van de Raad van State. “Vaag”, “te algemene formulering”, “onduidelijk”, zijn termen die in dit advies meervoudig aan bod komen. Ook de SARC en andere adviesraden gaven eerder al aan dat een goedkeuring van dit decreet allesbehalve duidelijkheid schept over de concrete gevolgen voor, onder meer, het decreet op het lokaal cultuurbeleid. De sectordecreten moeten uiterlijk op 1 januari 2014 zijn aangepast aan dit planlastdecreet.

Standpunten FOV

De FOV uitte het afgelopen jaar tweemaal haar bezorgdheden over de impact van het groenboek en het ontwerpdecreet planlastvermindering op het sociaal-cultureel volwassenwerk in een standpunt (zie vorige berichtgeving).