Een nieuw jasje voor de vrijwilligerswet

De voorstellen op een rijtje

De vrijwilligerswet van 2005 was een mijlpaal omdat ze bescherming bood aan vrijwilligers die zich belangeloos inzetten. Twaalf jaar later biedt deze wet nog steeds een goed kader waarbinnen vrijwilligerswerk kan plaatsvinden. Toch zijn er in de praktijk een aantal interpretatie- en andere problemen die tot onzekerheid leiden bij vrijwilligers of vrijwilligersorganisaties. Met dit wetsontwerp trachten minister De Block en minister Peeters die onzekerheid weg te nemen. Volgende aanpassingen worden voorgesteld:

• Fietsvergoeding: zowel vrijwilligers als werknemers konden reeds een fietsvergoeding krijgen, maar het voorziene maximumbedrag per kilometer was verschillend. Dit onderscheid wordt in het wetsontwerp weggewerkt.

• Occasionele geschenken: het wetsontwerp stelt voor dat occasionele geschenken die vrijwilligers ontvangen naar aanleiding van bijvoorbeeld de Week van de Vrijwilliger of een sinterklaasfeest niet in aanmerking komen voor het bepalen van de maximumbedragen voor de kostenvergoedingen.

• Beroepsgeheim: tot nu toe moest de vrijwilliger vaak zelf proberen te achterhalen of hij al dan niet aan het beroepsgeheim was onderworpen. In dit wetsontwerp wordt bepaald dat de organisatie die een beroep doet op vrijwilligers dit duidelijk zal moeten maken.

• Kostenvergoeding: het woord ‘vergoeding’ wordt telkens vervangen door ‘kostenvergoeding’. Zo wordt er de nadruk op gelegd dat het niet om een bezoldiging of compensatie gaat. Bovendien mogen kostenvergoedingen niet vatbaar zijn voor beslag in het kader van bijvoorbeeld schuldbemiddeling.

Verder wordt in het wetsontwerp ook verduidelijkt dat de wet van toepassing is op bestuursvrijwilligers en wordt de kosteloze aard van vrijwilligerswerk benadrukt.

Afschaffing van de meldingsplicht

Op dit moment dienen werklozen die vrijwilligerswerk verrichten hun activiteiten verplicht aan te geven bij de RVA. De Hoge Raad pleit voor een afschaffing van deze verplichting omdat vrijwilligerswerk en arbeid perfect gecombineerd kunnen worden. De vrees voor de onbeschikbaarheid voor de arbeidsmarkt is ongegrond, aldus de Hoge Raad. Een gelijkaardige regel geldt op dit moment voor asielzoekers die de hun toegekende daguitkering slechts kunnen behouden indien zij op voorhand aangifte doen bij Fedasil van hun vrijwilligerswerk. Ook hier pleit de Hoge Raad voor een afschaffing van deze regel. Ministers De Block en Peeters zijn de Hoge Raad op beide punten echter niet gevolgd.

Van een wetsontwerp naar een wet

Het wetsontwerp zal eind maart besproken worden op de Hoge Raad voor vrijwilligerswerk. Ook de Nationale Arbeidsraad zal zich er over buigen, alvorens het wordt behandeld door de ministerraad. Ministers De Block en Peeters hopen alvast dat de nieuwe wet in voege kan treden tegen de herfst.