woensdag 30 april 2014
Uit het PIAAC-onderzoek blijkt dat bijna de helft (48%) van alle Vlamingen het afgelopen jaar deel nam aan een vorm van volwassenenonderwijs. En hoewel Vlaanderen niet slecht scoort op vlak van geletterdheid en gecijferdheid in vergelijking met de andere OESO-landen, duiken we op vlak van participatie onder het gemiddelde. Het streefdoel van 15% deelnamen van het Pact 2020 wordt momenteel nauwelijks voor de helft gehaald. Vlaanderen mag dus gerust nog een tandje bijsteken als het aankomt op participatie aan opleiding en training voor volwassenen.
Het Matheuseffect: een hardnekkig verschijnsel
Een van de oorzaken vinden we bij het zogenaamde Matheuseffect. Dit lijkt wel haast een “ijzeren wet”, aldus Herman Baert tijdens een workshop over dit thema met enkele experten volwasseneneducatie. "Hoewel het sociaal-cultureel werk niet expliciet in beeld komt bij het PIAAC-onderzoek (daarvoor focust het onderzoek te sterk op de arbeidsmarkt), stellen we vast dat ook onze sector niet ontsnapt aan dat effect", aldus Marc Jans (Socius). Waar het sociaal-cultureel werk wel in slaagt is aansluiten bij de natuurlijke leermodus van de doelgroep. Vaak wordt onderschat hoe ontmoeting en ontspanning een schraag kunnen zijn voor non- en informeel leren in de vrije tijd. Belangrijk is ook de notie van het sociaal leren, leren als een collectief proces, dat niet noodzakelijk op in- en aanpassing of status quo is gericht.
Wat kan het beleid daar aan doen?
De workshop over het Matheuseffect ging in op enkele interessante beleidsaanbevelingen die eveneens aansluiten bij wat FOV in zijn ambitiebundel Veerkracht naar voren schuift:
De creatie van een goed ontwikkeld “leerklimaat” is dus essentieel. Dat beaamde ook Dirk Van Damme, onderwijsexpert bij de OESO, in zijn presentatie. Hij onderstreepte dat de aandacht niet enkel moet gaan naar arbeidsmarktgerichte of technische vaardigheden, maar dat sociale en emotionele competenties meer dan ooit hun plaats verdienen. Het sociaal-cultureel volwassenenwerk kan hier alvast een belangrijke rol in spelen.